Türkiye’de Siyasal Sistemin İnşası(1923-1926) -1

…… Cumhuriyetin İlanı İkinci Meclis, 72 seçim bölgesinden gelen 287 üyeli bir meclistir. 1923 yılının Temmuz ayında gerçekleşen seçimleri takiben, Meclisin açılış töreninin 2 Ağustos 1923‘te yapılacağı duyurulur. Belirlenen tarihte Meclisin açılış toplantısına sadece 70 milletvekilinin katılması üzerine ‘nisab~ı ekseriyet hasıl olmadığı için” açılış programı 11 Ağustos’a ertelenir. TBMM’nin ikinci devresi, 11 Ağustos 1923 günü, […]

Daha fazla oku
Türkiye’de Siyasal Sistemin İnşası(1923-1926) -2

Dünkü Muhalefetsizliğin Bugünkü Gerekçeleri Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın ilk günlerinde,M.Kemal,bu muhalif partiyi Cumhuriyetin gereği olarak gördüğünü belirtir.(90)Ancak,muhalefete yönelik bu olumlu tavrı kısa bir süre sonra değişir ve ilk zamanlardakinden oldukça farklı bir tutum sergiler.Bu durum özellikle sonradan tartışma konusu olur ve bu durum gerekçeleri tesbit edilmeye çalışılır.Bunla ilgili olarak Ahmet Mumcu,M.kemal’in ”4 Mart 1925′e kadar her […]

Daha fazla oku
Güdümlü Muhalefet:Serbest Fırka Denemesi -2

Devlet Partisine Muhalif Olmak Gerek Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın büyük bir ürkeklikle siyaset meydanında boy gösterdiği ve gerekse Serbest Cumhuriyet Fırkası nın kapat(tır)ılıp siyasi meydan sadece Cumhuriyet Halk Fırkası’na bırakıldığı günlerde, Türkiye’nin zengin, huzurlu, güçlü, gelişmiş olmasını zorlaştıran bütün engelleri görmek mümkündür. Türkiye’nin önüne “Batılı olma” hedefini koyan ve bu uğurda gerektiğinde hiç çekinmeden kan akıtan […]

Daha fazla oku
İsmet İnönü Venizelos Dostluğu

Venizelos, Ankara’ya gelmiş, birtakım muahedeler imza et­mişler. Venizelos, ticaret ve emsali şeylerde bizimkileri dolaba koymuş. Bu adama büyük merasim ve alkış yapmışlar. İsmet onu kucaklamış. Güya artık dostmuşuz. Aramızda dava kalma­mış. Türk’ü yeryüzünden silmek isteyen, Lozan’da resmî celse­de ona barbar, katliama diye bağıran bu adama şimdi İsmet’in ve Türkiye’nin en büyük dostu imiş. Ve minel […]

Daha fazla oku
İnkılap Hareketi İçinde Din

Türk inkılabı, en önemli paradoksu din sahasında yaşıyordu. Cumhuriyetçi Türk’ün kimliğini oluşturma çabası içersinde yapılanlar hayret ve şaşkınlıkla karşılanacak boyuttaydı. 1925 yılında 284 talebesi olan İlahiyat Mektebi’nin talebesi bir kaç yıl içinde 20’ye düşürülmüş, 1941 yılında tamamen kapatılmışlardı. Yine 1924 yılında sayıları 29 olan imam Hatip Okulları’nın sayısı 2’ye düşürülmüştü(1) Dini dönüştürme kapsamında Kemalistler 30 […]

Daha fazla oku
1930’larda Ekonomi ve Halkın Durumu

1930’lara gelindiğinde Anadolu halkının devleti sadece asker gönderme ve vergi verme mükellefiyetiyle tanıdığı, bunun dayanılmaz bir hal aldığı en yetkili ağızlardan dahi artık açıklanmaktadır. Mustafa Kemal, o günlerde Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği vazifesinde bulunan Hasan Rıza Soyak’a taşıdığı ruh halini şu çarpıcı cümleyle özetler:”Bunalıyorum çocuk. Görüyorsun, her gittiğimiz yerde şikayet ve dert dinliyoruz. Her taraf derin […]

Daha fazla oku
Chp ve Demokrasi

Zekeriya Sertel’e göre, Cumhuriyet ilan edilmişti ama memlekette hürriyet ve demokrasiye gidildiğine dair hiç bir işaret yoktu. Halka hiç önem verilmiyordu. Halk yine sefaletle başbaşa idi. Ankara Rejimi halka ait sorun ve talebleri parti mutemetleri aracılığıyla takip etmekteydi. Ancak mutemetlerin halka yakınlığı, Ankara egemenlerinin yakınlığından daha öte değildi. “Kendisine vazifesi icabı yaklaşan bir mutemetten kaçan […]

Daha fazla oku
Tek Parti Devrinden Baskılar

Esasen burada 1937 yılında gerçekleşen ve başında alevi dedesi Seyit Rıza’nın bulunduğu Dersim isyanı’na parmak basmakta fayda var. Mevcut Hükümet, Dersim İsyanı’nı o kadar şiddetli bastırmıştır ki “Seyit Rıza, ‘Dersim Generali’ imzalı bir mektupla İngiliz Dışişleri Bakanlığından yardım La leb etmiştir. Seyit Rıza mektubunda, ‘Üç aydan beri ülkemde tüyler ürpertici bir savaş sürüyor. Türk uçakları […]

Daha fazla oku
Yeni Rejimin Aktörleri

İsmet Paşa’nın zihnindeki millet telakkisi esasen çok farklıdır. Bir milletin kaderine neredeyse 40 yıl hakim olmuş bu fenomen, İnönü savaşlarından Bursa’da etrafındaki subaylara, ‘Bana bakın, millet sizin düşmanınızdır diyebiliyordu.(1) O halk için böyle derken yıllar sonra “Doğu Anadolu’da isyan eden Kürt menşeli vatandaşlar bir müsademe anında Silahlı Kuvvetler subaylarına, ‘Sizi buraya İsmet Paşa gönderiyor, Halbuki […]

Daha fazla oku