İyi (Muhsin) Kimdir?

Şüphe yok ki iyi hareket edenlere Allah’ın rahmeti çok yakındır”(A’raf 57) Mutezile şöyle demiştir: “Bu âyet, Allah’ın rahmetinin iyi kimselere yakın olduğuna delâlet eder. İşte bu mahiyetin tamamı (yani rahmetin yakın oluşu), muhsinler için söz konusu olunca, muhsin olmayanlar için, bundan en ufak bir payın bile meydana gelmemesi, böylece de kâfirler hakkında Allah’ın rahmetinden hiçbir […]

Daha fazla oku
Allah’ın Mahluklara İhtiyacı Yoktur

Rabbin (her şeyden) müstağnidir, rahmet sahibidir. Eğer dilerse sizi giderir, arkanızdan da yerinize dileyeceğini getirir. Nitekim sizi de, başka başka bir neslin soyundan meydana getirmişti. Hakikat, size uaadolunan şeyler, muhakkak gelip çatacaktır. Ve siz O’nun elinden kurtulamayacaksınız” (En’âm, 133-134).Bu ayetle ilgili birkaç mesele vardır: 1.Mesele …… a) Allah Teâlâ’nın, her şeyden müstağni olduğunu beyan etmek.Bu […]

Daha fazla oku
Dane Ve Çekirdekten Bitkinin Yaratılması

Taneleri ve çekirdekleri çatlatıp açan Allah’dır. …” En’âm. 95). Âyetle ilgili birkaç mesele vardır: Âyetin, Makabli İle Münasebeti Bil ki Cenâb-ı Allah, tevhidi anlatıp, peşinden nübüvvet meselesini izah edip, daha sonra da bu asılların bazı ayrıntıları ile ilgili konulardan bahsedince, bütün akli ve nakli şeyler ile hertürlü hikmetli gayelerden asıl maksadın, ancak Allah Teâlâ’nın varlığını,sıfatlarını […]

Daha fazla oku
Allah’ın Kullar Üzerinde Hâkim Olmasının Geniş İzahı

“O, kullarının üzerinde (yegâne) hakimiyet ve galebe sahibidir. ..” (En’âm, 61-). Bil ki bu, Cenâb-ı Hakk’ın kudret ve hikmetinin mükemmel olduğuna delâlet eden bir başka delildir. Bunun izahı şöyledir: Biz daha önce, bu âyetteki “üstünlüğün” mekân ve cihet bakımından olmasının murad edilemiyeceğini, aksine bundan maksadın hakimiyet ve kudret bakımından üstünlük olması gerektiğini izah etmiştik.. Bu […]

Daha fazla oku
Allah ve Resulüne İtaatın Sırrı

Âyetteki, “kim Allah’a ve Peygambere itaat ederse..” (Nisa 70)buyruğunun zahiri, tek bir itaat ile yetinmeyi gerektirir. Zira sübutî meselelerde, sıfata delâlet eden lâfızla amel etme hususunda, söz konusu şeyin sadece bir defa meydana gelmesi yeterlidir. Kâdî şöyle demiştir: “Bu âyetin, zahirinin dışında bir manaya hamledilmesi, yani buradaki taatin, emredilen şeyleri yapıp, yasaklanmış bütün şeyleri terketmek […]

Daha fazla oku
Namaz Vakitlerinde Bulunan Hikmetler

Bil ki farz namazların bu beş vakit ile belirlenmesi aklî bakımdan da son derece güzeldir. Bunun izahı şöyledir: Âlemde bulunan herşeyin beş mertebesi vardır: a) Meydana gelme ve varlık âlemine girme mertebesi… Bu tıpkı, insanın doğup, belli bir zamana kadar büyümesidir. İşte bu müddet, neşv-ü nema (büyüyüp gelişme) çağı diye ifade edilir. b) Bekleme (durma) […]

Daha fazla oku
Peygamberin Hükmüne Razı Olmayan Mü’min Olamaz

Bil ki Cenâb-ı Hakk’ın,”Felâ verabbike lâ yu/minûne”(Nisa,65) ifadesi, o münafıkların ancak şu şartlar bulunursa iman sıfatını kazanabilecekleri hususunda, Allah tarafından bir yemindir: Birinci şart: “Onlar atalarında çıkan meselelerde seni hakem yapmadıkça” âyetinin ifade ettiği şarttır. Bu, Hz. Peygamber (s.a.s)’in hükmüne razı olmayan kimsenin mü’min olamayacağına delâlet etmektedir. Bil ki, “Allah’ı, ancak ma’sûm bir peygamberin irşadı […]

Daha fazla oku
Hz.Peygambere Tabi Olma Hakkında

Ey iman edenler,Allah’a itaat edin.Peygambere ve sizden olan emir sahiplerine de itaat edin…(Nisa,59) … Onuncu Mesele Cenâb-ı Hak, “Allah’a itaat edin” buyurmuş, bu emri müstakil olarak zikretmiştir. Daha sonra da, “Peygambere ve sizden olan emir sahiplerine de itaat edin” buyurmuştur. İşte bu, Allah tarafından, şu terbiye ve edebi bir öğretmedir. İnsanlar, Cenâb-ı Hakk’ın ismiyle, başkasının […]

Daha fazla oku
Mutluluk Dereceleri

Allah’ın, kiminizi kiminizden üstün kılmaya vesile yaptığı şeyleri temenni etmeyin.(Nisa,32) …. Bil ki mutluluk dereceleri, ya ruhî, ya bedeni veyahut da haricî olurlar. Ruhî mutluluklara gelince, bunlar iki çeşittir: Ruhanî Mutluluklar, Herşeyin Örnek Şekli Olan Sıfat İledir Birincisi: Nazarî kuvvetle ilgili olandır ki, bu tam bir zeka mükemmel bir anlayış, kemmiyyet ve keyfıyyet bakımından, başkasının bilgilerinden […]

Daha fazla oku
Eş’ârî’nin Cübbâî’ye Sorduğu Üç Kardeş Meselesi

c) Bu düşmanlığın izahı hususunda anlatılan bir diğer şey de şudur: Şeyh Ebu’l Hasen el-Eş’ârî, hocası Ebu Ali el-Cübbâî’nin meclisinden ayrılıp, onun mezhebini terkederek onun görüşlerine karşı itirazları çoğalınca, aralarında büyük bir soğukluk meydana geldi. Derken, günlerden bir gün, Ebu Ali el-Cübbâî, bir sohbet meclisi düzenledi. O mecliste, bazı alimler de bulunuyordu. Şeyh Ebu’l-Hasen de […]

Daha fazla oku