Moğol İstilası Sonucu İslâm Medeniyetinde Bilim Geriledi Mi?

mogol-istilasi-islam-medeniyeti-coktu-mu-250x250-1 Moğol İstilası Sonucu İslâm Medeniyetinde Bilim Geriledi Mi?

Gazzâlî ile Moğol istilası ve dolayısıyla Bağdad’ın düşüşü irtibatlandırılarak yine İslâm Medeniyetinde bilimin gerilediği tezi ileri sürülmekte…

Evet. Moğol istilası üzerine yapılan vurgu bir bakıma doğrudur. Ancak bu bir sendelemedir, tükenme, ortadan kalkma değil. Tersine bir süre sonra İslam Medeniyetinde, özellikle fen bilimlerinde, ikinci bir atılım başlamıştır. Çünkü Moğollar, İslam dünyasına siyasi bir hakimiyet sağlamışsalar da yeni bir dünya görüşü ve tasavvuru getirememiş, aksine siyasi anlamda hakim oldukları dünyanın dünya görüş ve tasavvurunu benimsemişlerdir. Bu açıdan Merağa matematik astronomi okulu, Semerkant matematik-astronomi okulu ve İstanbul matematik astronomi okulu ile İran ve Hint bölgelerinde vuku bulan ilmî gelişmeler dikkate alınmadan ileri sürülen bu görüş de anlamını yitirecektir. Dediğim gibi bu tür tasnifler siyasidir. Bu tür tasniflerin bir tarafına değineyim: Gazzâlî ve özellikle Moğol istilasından sonra islam dünyasında siyasi hakimiyet tamamen Türklerin eline geçmiştir.

Hocam Teoman Duralı’nın isimlendirmesiyle İngiliz-Yahudi Medeniyeti, siyasi anlamda tasfiye ettiği Osmanlı Türk Devletini kültürel anlamda da olumsuzlamak için bu tür teorileri ortaya atmaktadır. Arap Milleyetçileri ile Türk asıllı mukallitleri de, tabiri caizse, bu teorilerin üzerine atlamaktadırlar. Neticede bir delinin kuyaya attığı bir taş kırk akıllı tarafından çıkarılmaya çalışılmaktadır. Akkirmânî’nin deyişiyle bu bir hikayedir.

Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu, “İlim ilim bilmektir; bilim neyi bilmektir”, Dergah (Edebiyat – Sanat – Kültür Dergisi), C. IX, S. 97, Mart 1998, s. 12-14, 22.

İnceleyin:  Osmanlı Düşüncesinin Temel Meseleleri

Yusuf Aslan

Tarih talebesi ve ilme pek meraklı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir