“..Islâm’da renk ya da ırk önyargısı yoktur ve tarih boyunca da olmamıştır.Kara, kahverengi, beyaz veya sarı renkli insanlar, şehâdette, camide veya saraylarda aynı eşitlik ve kardeşlik duygusuna sahip olarak yaşaya gelmişlerdir.İslâm bazı büyük yöneticileri, evliyaları ve bilgeleri, Abbâsilerin çöküş döneminde kömür kadar kara derili ve simsiyah yüzlü bilge Yemen sultanı Ceyyaş, Mısır’daki Hıdiv Hanedanlığının kurucusu Arnavut kökenli Muhammed Ali zamanındaki Mısır’ın büyük tarihçisi siyasî Ahmed ef-Ceberti İslâm’da ırk,renk veya deri ayırımcılığının olmadığının sadece birkaç örneğidir.
Öte yandan, bu muazzam ve muhkem kardeşlikte, neden beyaz insanların olmadığını düşünen veya soran insanlar olacak olursa, onlara, sarışın Kafkaslılardan veya oldukça erken zamanlarda göz kamaştırıcı bir kardeşlik düzeni ve düzeneği kurmayı başaran Anadolu’nun dağlı halklarından daha beyaz insanların olmadığını hatırlatmak isterim. Gerçekten de, İslâm medeniyeti, refah ve sosyal katmanlarda farklılıkların olduğu ama bu farklılıkların asla Batıda anlaşıldığı ve gözlendiği gibi sınıf ayırımlarına ya da hele de Hindistan’daki kast ayrımcılığına tekabül etmediği bir medeniyetti.
İslâm medeniyetinin dikkat çekici özeliklerinden biri de, Avrupa’nın kutsallıkla, pisliği birbirine karıştırarak pislik içinde yüzdüğü bir zaman diliminde, temizliğiydi. Her şehirde, sıcak sularla yıkanılan hamamlar, içme ve temizlik amacıyla kullanılan sebiller ve çeşmeler vardı. Müslümanların olduğu yerde ilk aranılan özellik tertemiz suyun bulunuyor olmasıydı. Sık sık yıkanma ve temizlenme, Müslümanların dinleriyle öylesine özdeş hâle gelmişti kı, Müslümanlar sürüldükten sonra Endülüs’te 1566 yılında, halka İslâm’ı hatırlattığı gerekçesiyle hamamların kullanılması ağır şekilde cezalandırılıyordu ve Işbili ye’deki talihsiz bir bahçıvan iş yaparken yıkandığı veya temizlendiği gerekçesiyle fiilen işkenceye tâbi tutulmuştu. Ben şahsen Anadolu’da bir Rum Hıristiyan’ın başka bir Rum Hıristiyan hakkında, “bu arkadaş yarı Müslüman sayılır; çünkü ayaklarını yıkıyor” dediğine kulaklarımla ve gözlerimle tanık oldum.
Yiyecek ve içecek sağlayıcıları ve satıcıları, bütün Müslüman şehirlerde sıkı bir şekilde teftiş ediliyordu ve dükkânlarda, çarşı ve pazarlarda satılan et ve diğer bozulacak gıdalar, tozdan, dumandan ve sineklerden korunmak için kumaşlara / paketlere sarılarak satılıyordu.
Burada bizzat gördüğüm ve bildiğim bir şeyden sözediyorum; zira İslâm medeniyeti, ben Mısır, Suriye ve Anadolu’ya ilk gittiğim vakitlerde hâlâ varlığını esas itibariyle sürdürüyordu. Daha sonraki yüzyıllarda Kahire’de bir araya getirilip neşredilmesine rağmen Abbâsî hilâfeti dönemi ait hikâyelerden oluşan Binbir Gece Masallarını okuduğumda, 1890’lı yıllarda ziyaret ettiğim Şam’ın, Kudüs’ün, Halep’in, Kahire’nin ve diğer şehirlerin günlük hayatlarını görüyordum.
Ancak ben bu şehirleri gördüğümde, bu şehirlerin gözle görülür bir şekilde çöküş süreci yaşadıklarını gözlemlemiştim. Çöküş hâlindeyken bile beni çarpan şey, bu şehirlerdeki Avrupa’daki şehirlerle kıyasladığımda Avrupa’nın hemen hiçbir şehrinde göremediğim canlı hayat ve hayat coşkusuydu. Bu insanların, bizim hayatımızda karşı karşıya kaldığımız sorunlardan, zenginlik ve refaha ulaştıktan sonra tepemizde demoklesin kılıcı gibi dikiliveren ölüm korkusu gibi kaygılardan son derece uzak görünüyordu.
Ve Müslümanların o dillere destan hayır ve yardım severlikleri bir de.., Müslüman medeniyetinin şehirlerinde hiçbir insan, açlıktan ya da komşunun ihmalkarlığından ölmemiştir..”
Pitckhall,İslam Medeniyetinin Dinamikleri,syf.41-42
0 Yorumlar