Sahabelerin İhtilafını Te’vil Etmek
80- Sahabeler arasındaki ihtilafa girersen, (onların ihtilafı. nı iyiye) te’vil et, haset hastalığından uzak dur.
*Varid olan ihtilafı te’vil et. Muttasıl bir senetle onlardan varid olan tartışmaları zahirine çevirerek te’vil etmen vacibtir. Varid olan tartışma ister tevatüren gelsin ister tevatüren gelmesin aynıdır. Senedi sahih olursa te’vil ederiz. Senedi sahih değilse te’vile gerek kalmadan söyleyen kişiye geri iade ederiz.
Te’vilden kast edilen şudur: Mümkün olduğu kadar sahabeye layık olmayan durumları zahirine çevirip uygun bir mana ile yorumlamaktır. Şayet te’vili mümkün değilse o konuda sükût eder, hüküm vermeyiz. Onlar müctehid oldukları için, fasıklığa götürecek şeylerden onları korumak vaciptir.
Alimler demişler ki: Ictihad eden kişi isabet ederse onun için iki sevap vardır. İsabet etmezse bir sevap vardır. Allah ve Resulü onların adil olduklarına şahitlik etmiştir.
*Onların ihtilaflarına girersen. Sahabeler arasındaki ihtilafa dalma, zira onların arasında cereyan eden hususları araştırmak akaid-i diniyeden değildir. Dini açıdan faydalanılacak şeyler değildir. Hatta bazen inanca zarar verir. Bu nedenle bu konulara dalmak caiz değildir. Ancak sahih olan itikadı öğretmek veya mutaassıplarının görüşlerini reddetmek için olursa caiz olur. Avamın bu konulara dalması caiz değildir. Zira onlar fazlasıyla cahildir ve te’vil etmeyi bilmezler.
*Haset hastalığından sakın. Daha önce geçen nedenlerden bir nedenden dolayı sahabe arasında vaki olan bir ihtilafa dalarsan haset etmekten uzak dur. Zira Resu- lüllah (s.a.s.) şöyle buyurur: “Ashabım hakkında Allah’tan korkun. Benden sonra onları hedef almayınız. Kim onlara eziyet verirse bana eziyet etmiş olur. Kim bana eziyet ederse Allah’a eziyet etmiş olur. Kim Allah’a eziyet ederse Allah’ın ona azab vermesi yakındır: ”(1)
Bir başka hadis: “Sahabelerime sövmeyiniz. Kim sahabelerime söverse Allah’ın, meleklerin ve tüm insanların laneti üzerlerine olsun. Allah onun ne nafile ne de farzlarını kabul eder.”(2)
Bir başka rivayet: “Sahabelerim hakkında Allah’tan korkunuz. Kim onlara buğz ederse bana buğz etmiş olur. Onlara buğz ederim. Kim onları severse beni sevmiş olur. Onları severim. Ey Allahım! Onları seveni sev, onlardan nefret edenden nefret et”(3)
Bir başka hadis: “Allah insanlar arasından beni seçti ve benim için ashabımı ve ashabımı seçti. Gelecekte onlara söven ve onları noksan gören bir kavim gelecektir. Onlarla oturmayınız, onlarla birlikte içmeyiniz, onlarla birlikte yemek yemeyiniz ve onlarla evlenmeyin. ”(4)
İmam Savi – Cevheretü’t-Tevhid Şerhi(Eş’ariyye Akaidi),syf:
(1)- Ahmed,5,54-57;Tirmizi,3862.
(2)-Hakim, Müsned, 3,632.
(3)- Ahmed,5,54-57; Tirmizi, 3862.
(4)-Ibnu Hibban, el-Mecruhin, U87.B u haberin asi, yoktur demiş.
