Tefekkür Etmek ve İbret Almak,Ahlak ve Siret Hususunda Arifin Sıfatı

 

Bil ki, kalbi tefekkürden mahrum bırakmak, nefsi ihmal etmek ve ömrü beyhude geçirmek demektir. Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur: “Hâlâ Kur ânı inceleyip düşünmezler mi?’’

 

Bazıları şöyle demiştir: “Fethini bizzat Allah üstleninceye kadar o kalpler üzerinde kilitler vardır.”

 

Birisine Hz. Peygamberin (s.a.) “Bir saat tefekkür, bir sene ibadetten ha­yırlıdır” hadisinden suâl edildi. O da dedi ki: “Maksad dört şey üzerine tefekkür etmektir.

1-Allah’ın azametini tefekkür etmektir. Bu tefekkürden mârifetullah meydana gelir.

2-Allah’ın âyetlerini tefekkür etmektir. Bu tefekkürden de Allah’a karşı muhabbet ve şevk doğar.

3-Allah’ın gücünü ve kudretini tefekkür etmek. Bu ise Allah’a karşı du­yulan heybet ve tazimini artırır.

4-Yaptığı kötü şeyler üzerinde tefekkür etmektir ki bundan da kalbinde Rabbine karşı hayâ doğar.”

 

Bazıları da şöyle demiştir: Tefekkür altı şeyde olur.

 

1-(Allah tarafından) Tekeffül edilen rızkı tefekkür etmekte,

2-Kişinin her yaptığını ve aldığı nefesleri yazan iki meleğin olduğunu tefekkür etmekte

3-Allah Teâlâ’nın, kulun sırlarını bildiğini tefekkür etmekte,

4-Geçmişinin, hatalarına rehin kaldığını ve onu takvâ ile hürriyete kavuşturması gerektiğini tefekkür etmekte.

5-Düşmanlığını gizleyen bir düşmanı olduğunu ve ondan sakınmak gerektiğini tefekkür etmekte.

6-Ölüm meleğinin nefesini ensesinde hissedip, karşısına çıkacağı gün için hazırlık yapmak gerektiğini tefekkür etmekte.

 

Haris el-Muhâsibî’ye İbret almak ve tefekkürden suâl edildi. O şöyle dedi: “İbret almak, tefekkür niyetiyle bakış ve imanda artıştır. Çünkü bir kimse yaratılanlara baktığında yaratıcı (Fâtır) olan Allah’ı bilir. Her ne za­man kişinin tefekkürü artarsa, Allah’a olan tazimi de artar. İnsanlar akılla­rının sıhhati, imanlarının kuvveti, kalplerine varid olan marifet genişliği ve kalplerinin temizliği miktarınca tefekkürde farklıdırlar. Çünkü ibret alma temiz bir kalpten çıktığında gayba vakıf olur. Ona hiçbir şey mani olamaz. Kalp temizliği hususunda kendisinden yardım istenebilecek en kuvvetli şey şehvete ve ruhsata meyli kesmek, nefsin aldatıcı tevillerinden ve bahanele­rinden kaçınmaktır. Kalpler kirlerinden temizlense, üzerlerinden pas kal­kar, tefekkür ile kalp aydınlanır ve nurlanır.

———-

İbn Furek – Tasavvuf Istılahları

(Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı)