Sahabelerin İhtilafını Te’vil Etmek

80- Sahabeler arasındaki ihtilafa girersen, (onların ihtilafı. nı iyiye) te’vil et, haset hastalığından uzak dur.

*Varid olan ihtilafı te’vil et. Muttasıl bir senetle onlardan varid olan tartışmaları zahirine çevirerek te’vil etmen vacibtir. Varid olan tartışma ister tevatüren gel­sin ister tevatüren gelmesin aynıdır. Senedi sahih olursa te’vil ederiz. Senedi sahih değilse te’vile gerek kalmadan söyleyen kişiye geri iade ederiz.

Te’vilden kast edilen şudur: Mümkün olduğu kadar sa­habeye layık olmayan durumları zahirine çevirip uygun bir mana ile yorumlamaktır. Şayet te’vili mümkün değilse o ko­nuda sükût eder, hüküm vermeyiz. Onlar müctehid oldukla­rı için, fasıklığa götürecek şeylerden onları korumak vaciptir.

Alimler demişler ki: Ictihad eden kişi isabet ederse onun için iki sevap vardır. İsabet etmezse bir sevap vardır. Allah ve Re­sulü onların adil olduklarına şahitlik etmiştir.

*Onların ihtilaflarına girersen. Sahabeler ara­sındaki ihtilafa dalma, zira onların arasında cereyan eden hu­susları araştırmak akaid-i diniyeden değildir. Dini açıdan fay­dalanılacak şeyler değildir. Hatta bazen inanca zarar verir. Bu nedenle bu konulara dalmak caiz değildir. Ancak sahih olan itikadı öğretmek veya mutaassıplarının görüşlerini reddetmek için olursa caiz olur. Avamın bu konulara dalması caiz değil­dir. Zira onlar fazlasıyla cahildir ve te’vil etmeyi bilmezler.

*Haset hastalığından sakın. Daha önce ge­çen nedenlerden bir nedenden dolayı sahabe arasında vaki olan bir ihtilafa dalarsan haset etmekten uzak dur. Zira Resu- lüllah (s.a.s.) şöyle buyurur: “Ashabım hakkında Allah’tan kor­kun. Benden sonra onları hedef almayınız. Kim onlara eziyet verirse bana eziyet etmiş olur. Kim bana eziyet ederse Allah’a eziyet etmiş olur. Kim Allah’a eziyet ederse Allah’ın ona azab vermesi yakındır: ”(1)

Bir başka hadis: “Sahabelerime sövmeyiniz. Kim sahabele­rime söverse Allah’ın, meleklerin ve tüm insanların laneti üzer­lerine olsun. Allah onun ne nafile ne de farzlarını kabul eder.”(2)

Bir başka rivayet: “Sahabelerim hakkında Allah’tan kor­kunuz. Kim onlara buğz ederse bana buğz etmiş olur. Onlara buğz ederim. Kim onları severse beni sevmiş olur. Onları se­verim. Ey Allahım! Onları seveni sev, onlardan nefret edenden nefret et”(3)

Bir başka hadis: “Allah insanlar arasından beni seçti ve benim için ashabımı ve ashabımı seçti. Gelecekte onlara söven ve onları noksan gören bir kavim gelecektir. Onlarla oturmayı­nız, onlarla birlikte içmeyiniz, onlarla birlikte yemek yemeyiniz ve onlarla evlenmeyin. ”(4)

İmam Savi – Cevheretü’t-Tevhid Şerhi(Eş’ariyye Akaidi),syf:

(1)- Ahmed,5,54-57;Tirmizi,3862.

(2)-Hakim, Müsned, 3,632.

(3)- Ahmed,5,54-57; Tirmizi, 3862.

(4)-Ibnu Hibban, el-Mecruhin, U87.B u haberin asi, yoktur demiş.