Peygamberler Şüphe Duyar mı ?

Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Biz şüphe duymaya İbrâhîm’den daha hak sahibiyiz. O, ‘Rabbim, ölüleri nasıl dirilt­tiğini bana göster’ demişti. Allâh ‘Bana inanmıyor musun’ buyurunca İbrahim ‘kalbim mutmain olsun diye ‘ şeklinde cevap verdi”.(Buhari,Enbiya,hd.no:3272)

 

Hadîs Hz. Peygamber’e şüphe izafe etmektedir. Şüphe küfür olup peygamberlerden sadır olmaz. O halde bu durum nasıl anlaşılmalıdır? Bu noktada iki metot takip edilmiştir:

a-Hadîsin te’vîli:

 

1-Cumhûr hadîsi şöyle anlamıştır: “Şüphe Hz. İbrâhîm için mu­haldir. Ölüleri diriltme konusunda peygamberler şüphe içinde olsa ben İbrahim’den bu şüpheye daha yakınım. Benim şüp­he etmediğimi biliyorsunuz. Biliniz ki İbrâhîm de şüphe et­memiştir”.

 

2-Hadîs Hz. İbrahim’in şüphe içinde olduğunu kabul eden bir topluluğu reddetmek için vârid olmuştur. Mezkûr âyet inincebazı insanlar “İbrâhîm şüphe etti” demişlerdir. Hz. Peygam­ber; onları reddetmek, tevazuunu ve İbrâhîm’e takdirini gös­termek için öyle buyurmuştur.

 

3-“Biz” derken kendini değil, şüphelenmesi câiz olan ümmetini kastetmiştir,

 

4-Hz. İbrâhîm, ilm el-yakîn derecesinden bizzat müşahede etmek süreriyle ‘ayn el-yakîn mertebesine yükselmeyi murad etmiş­tir. Bunun için Rabb’inden, ölüleri nasıl dirilttiğini görmeyi is­temiştir. Hz. Peygamber de bu manayı kastederek, “Biz buna ondan daha layığız” buyurmuştur. Yoksa ne kendisi ne de Hz. ibrâhîm, şüphe etmemiştir.

 

5-Aslında bu ifadesiyle Hz. İbrâhîm kendi ümmeti için, onların kalplerindeki şüphe izale olsun diye Rabb’inden, ölüleri nasıl dirilttiğini görmeyi istemiştir.

 

6-Hz. İbrahim’den Allâh’ın diriltmesi konusunda değil, ölüleri nasıl dirilttiğinin keyfiyeti konusunda bir şüphe vâki olmuştur.

 

7-Bu şüphe, nübüvvetinden önceydi.

 

b-Hadîsin zahirini ve Hz. İbrâhîm için şüphenin vâki olduğunu kabul.

Bu görüşte olanlar, bazı insanlar için söz konusu olabilecek şüp­henin bir beşer olan Hz. İbrâhîm için de vâki olabileceğini söylemiştir.

“b” şıkkının kabulü mümkün değildir. Peygamberlerden -beşerî du­rumları olsa bile- îmâni konularda şüphe sadır olmaz. En doğrusu, cumhûrun yaptığı te’vîldir. Esasen, Hz. Peygamber, şüpheyi nefyetmektedir.

Yavuz Köktaş – Kurana Aykırı Görülen Hadisler(insan yay.)